Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego szczegółowo regulują kwestie dotyczące nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Warto wskazać, że nie każdy tytuł egzekucyjny wymaga nadania klauzuli wykonalności. Klauzula wykonalności jest wydanym przez sąd prawomocnym tytułem egzekucyjnym, który uprawnia do prowadzenia na jego podstawie postępowania egzekucyjnego. Do tytułów egzekucyjnych, którym nadawana jest klauzula wykonalności zalicza się między innymi:
- wyrok,
- nakaz zapłaty,
- postanowienie,
- ugodę sądową,
- ugodę przed mediatorem.
Jak wygląda procedura uzyskania klauzuli wykonalności?
Na wniosek strony tytułowi egzekucyjnego klauzulę wykonalności nadaje sąd lub ewentualnie referendarz sądowy. W pewnych sytuacjach, na przykład przy zasądzeniu roszczeń alimentacyjnych lub przy wyrokach zaocznych, z urzędu nadaje się klauzulę wykonalności albo rygor natychmiastowej wykonalności, który pełni zbliżoną funkcję.
Jak wygląda procedura nadania klauzuli wykonalności? Pisemny wniosek składa się do sądu I instancji, o ile akta sprawy nie znajdują się w sądzie II instancji, wówczas ten właśnie sąd będzie właściwy dla złożenia przedmiotowego wniosku. Załącznikiem do wniosku musi być tytuł egzekucyjny lub dowód dokonania opłaty w kwocie 50 złotych w przypadku braku oryginału tytułu egzekucyjnego. Złożenie wniosku powinno poprzedzać zbadanie prawomocności tytułu egzekucyjnego, na przykład w biurze obsługi interesanta właściwego sądu, ponieważ jest to jednym z warunków nadania klauzuli wykonalności. Zgodnie z artykułem 7811 Kodeksu postępowania cywilnego wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia.
Klauzula wykonalności w postępowaniu cywilnym w większości przypadków nadawana jest w przypadku wyroków zwykłych, ewentualnie w przypadku nakazów zapłaty. Klauzula wykonalności występuje w dwóch formach, to jest jako wzmianka na odpisie orzeczenia lub jako oddzielne postanowienie. Postanowienia stwierdzającego wykonalność tytułu egzekucyjnego, które wydawane jest na posiedzeniu niejawnym, nie doręcza się dłużnikowi egzekucyjnemu.
W jaki sposób dłużnik dowie się o klauzuli wykonalności?
Co do zasady wierzyciel, który uzyskał tytuł egzekucyjny, wraz z uprawomocnieniem się orzeczenia stara się również o uzyskanie tytułu wykonawczego. Dłużnik dowiaduje się zwykle o prowadzonym przeciwko niemu postępowaniu egzekucyjnym w momencie podjęcia przez komornika pierwszej czynności mającej na celu wyegzekwowanie należności, na przykład przy otrzymaniu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji z rachunku bankowego. Taki sposób informowania ma na celu zapobieganie powzięciu przez dłużnika informacji o postępowaniu egzekucyjnym i w następstwie tego zapobieganie ukrywaniu przez niego majątku.
Klauzula wykonalności – jak ją uchylić? Zażalenie na postanowienie w sprawie nadania klauzuli wykonalności
Zarówno wierzycielowi, jak i dłużnikowi, przysługuje zażalenie na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności. Dla wierzyciela termin wniesienia zażalenia biegnie dla od dnia wydania mu tytułu wykonawczego, od dnia zawiadomienia go o utworzeniu tytułu wykonawczego w systemie teleinformatycznym albo od dnia ogłoszenia postanowienia odmownego, a gdy ogłoszenia nie było, wówczas biegnie od dnia doręczenia tego postanowienia. Z kolei dla dłużnika termin na wniesienie zażalenia biegnie od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Artykuł 7942 Kodeksu postępowania cywilnego reguluje doręczanie postanowień o nadaniu klauzuli wykonalności wydanych na posiedzeniach niejawnych. Dłużnik może żądać sporządzenia uzasadnienia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem w terminie tygodniowym od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
Wniosek o uchylenie klauzuli wykonalności. Jak to zrobić?
Uchylenie klauzuli wykonalności stanowi zaledwie pierwszy krok do uchylenia całego tytułu wykonawczego, który przesądza o zamknięciu sprawy. Zgodnie z przepisami należy rozpocząć działania od wniesienia zażalenia na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności w terminie 7 dni od dnia, w którym dłużnik dowiedział się o wszczęciu egzekucji, nie jest to więc dużo czasu. W przypadku uzyskania uchylenia klauzuli wykonalności nie następuje całkowite rozwiązanie sprawy, ponieważ w dalszym ciągu istnieje tytuł egzekucyjny, taki jak nakaz zapłaty czy wyrok. Jedynym rozwiązaniem jest więc doprowadzenie do upadku całego tytułu egzekucyjnego. W jaki sposób doprowadzić nie tylko do uchylenia klauzuli wykonalności, ale także do uchylenia całego tytułu wykonawczego? Takie uchylenie jest uwarunkowane wymogami dotyczącymi wystąpienia błędów proceduralnych w zakresie doręczeń przesyłek w postępowaniu sądowym poprzedzającym wydanie tytułu wykonawczego. Sytuacje tego typu wbrew pozorom wcale nie należą do rzadkości. Jak więc należy się wówczas zachować?
Kiedy możemy zaskarżyć postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności?
Jak już wspomniano środkiem zaskarżenia na klauzulę wykonalności obarczoną wadą doręczenia jest zażalenie. Uprawomocnienie się tytułu egzekucyjnego na skutek nieprawidłowego doręczenia nakazu zapłaty może zostać zaskarżone jeżeli korespondencja sądowa kierowana była na nieaktualny adres dłużnika. Na skutek tego ten nie miał wiedzy o toczącym się procesie, a więc nie mógł bronić się przed roszczeniami kierowanymi przeciwko niemu przez powoda, a o sprawie dowiedział się dopiero od komornika, który wszczął egzekucję. Na taką klauzulę wykonalności nadaną w nieprawomocnym orzeczeniu przysługuje nam zażalenie. Na poparcie informacji o nieprawidłowym doręczeniu orzeczenia oraz innej korespondencji sądowej najlepiej będzie przedstawić wraz z zażaleniem stosowną dokumentację wskazującą na zamieszkiwanie pod innym adresem w dacie wysyłki korespondencji z sądu.
W treści zażalenia powinien znaleźć się wniosek o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego do czasu jego rozpoznania przez sąd. Warto wiedzieć, że sama czynność wniesienia zażalenia nie wstrzymuje toczącej się na podstawie zaskarżonego orzeczenia egzekucji komorniczej. W przypadku niezawarcia we wniosku prośby o wstrzymaniu postępowania egzekucyjnego komornik dalej będzie prowadził czynności zmierzające do wyegzekwowania należności. W efekcie nawet w przypadku uznania zażalenia i uchylenia postanowienia dotyczącego klauzuli wykonalności konieczne będzie podjęcie dodatkowych czynności, aby uzyskać zwrot kwot wyegzekwowanych w toku niezasadnej egzekucji.
Uchylenie tytułu wykonawczego. Jak to zrobić?
Dłużnik najczęściej dowiaduje się o tytule wykonawczym od komornika. Działania organu egzekucyjnego obejmują przede wszystkim zajęcie wynagrodzenia za pracę, zajęcie emerytury lub renty czy też konta bankowego. Nawet jeżeli tytuł wykonawczy jest wadliwy, to dłużnik nie ma wcześniej możliwości zareagowania. Zwykle jest to sytuacja stresująca i nie zawsze dłużnik domyśla się przyczyny zajęcia przez komornika swojego majątku. W przypadku powstania błędu sądu orzekającego w sprawie konkretnego zadłużenia w postaci doręczenia przesyłki sądowej na niewłaściwy adres zamieszkania można podjąć pewne działania. Co może zrobić osoba wobec której prowadzona jest egzekucja?
Zablokowanie komornika – jak tego dokonać?
Przede wszystkim można zawnioskować o prawidłowe doręczenie przesyłki sądowej, przy czym należy wskazać sądowi dowody na wadliwość doręczenia. To nie wszystko, należy także złożyć stosowny środek odwoławczy, którym zazwyczaj jest sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym albo EPU (Elektroniczne Postępowanie Upominawcze).
O prowadzonej przez nas procedurze należy powiadomić komornika oraz wierzyciela, aby dowiedzieli się, że tytuł wykonawczy może być wadliwy. Po oficjalnym stwierdzeniu przez sąd wadliwości tytułu wykonawczego komornik musi umorzyć egzekucję, a co równie istotne całość zabranych przez niego środków finansowych podlega zwrotowi. Zwrotu dokonuje jednak wierzyciel a nie komornik. Zdarzają się sytuacje, kiedy trzeba złożyć do sądu pozew o zapłatę przeciwko konkretnemu wierzycielowi, który nie zwrócił pieniędzy.
Procedura doprowadzenia do uchylenia tytułu wykonawczego nie jest prosta, dlatego aby uniknąć błędów warto rozważyć zatrudnienie firmy antywindykacyjnej, która na co dzień zajmuje się tego typu sprawami. Nie mając świadomości swoich praw i wiedzy jak je wyegzekwować narażamy się na poważne konsekwencje, takie jak na przykład odrzucenie sprzeciwu od nakazu zapłaty.
Gdzie szukać pomocy w sprawie zablokowania komornika i uchylenia klauzuli wykonalności?
W wielu sytuacjach istnieje szansa na na uchylenie nakazu zapłaty i klauzuli wykonalności, o czym dobrze wiemy z codziennej praktyki. Doświadczony prawnik od długów z Kancelarii Prawnej Res Cogitans podejmie się próby pomocy w tego typu sytuacji. Co ważne, jesteśmy skuteczni i nie popełniamy błędów proceduralnych, takich jak na przykład składanie skargi na czynności komornika. Kiedy mamy problemy prawne warto powierzyć ich rozwiązanie sprawdzonym specjalistom, którzy wiedzą w jaki sposób uchylić nie tylko samą klauzulę wykonalności, ale również towarzyszący jej nakaz zapłaty czy wyrok zaoczny.
Dodatkową zaletą naszej kancelarii jest możliwość załatwienia zlecenia zdalnie, za pomocą kontaktu przez Internet, bez konieczności wychodzenia z domu czy z pracy. Wstępna analiza sprawy jest całkowicie bezpłatna i nie zobowiązuje do zlecenia nam sprawy. Zachęcamy do kontaktu telefonicznego, napisania maila czy wysłania zgłoszenia przez formularz kontaktowy. Oddzwonimy najpóźniej kolejnego dnia roboczego. Skontaktuj się z naszą kancelarią!
Procedura odzyskiwania środków zajętych przez komornika – odzyskaj niesłusznie wyegzekwowane środki!
Jak wcześniej wspomniano osoba zainteresowana często dowiaduje się o postępowaniu sądowym zakończonym decyzją o egzekucji komorniczej dopiero wtedy, gdy postępowanie jest na zaawansowanym etapie. Dopiero mając okazję do zapoznania się z aktami sądowymi można na przykład stwierdzić wadliwość tytułu wykonawczego, a tym samym znaleźć podstawy do jego uchylenia. W takiej sytuacji powinniśmy dążyć do obalenia tytułu wykonawczego w celu odzyskania środków zabranych przez komornika. Istnieją różne możliwości, w tym wniesienie zażalenia, złożenie wniosku o przywrócenie terminu czy wniesienie skargi. Warto wiedzieć, że nie każda z tych opcji doprowadzi do zakończenia sprawy.
Uchylenie klauzuli wykonalności w celu odzyskania środków finansowych po niesłusznie wszczętej egzekucji powinno rozpocząć się od analizy kopii akt sprawy pod kątem przyjęcia sposobu dalszego postępowania. Po rozpoznaniu sytuacji można podjąć kilka rodzajów działań prowadzących do uchylenia tytułu wykonawczego.
Przede wszystkim przysługuje nam wniesienie zażalenia na postanowienie sądu dotyczące nadania klauzuli wykonalności, przy czym termin na jego wniesienie przez dłużnika biegnie od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Warto wiedzieć, że w zażaleniu nie można zakwestionować istnienia oraz zasadności samego roszczenia. Wniesienia zażalenia ma sens jedynie w sytuacji, kiedy naruszone zostały przepisy regulujące nadanie samej klauzuli wykonalności.
Możemy również złożyć wniosek o przywrócenie terminu, który ma na celu wzruszenie klauzuli wykonalności. Składa się go w sytuacji, kiedy przy doręczeniu korespondencji z sądu, takiej jak na przykład nakaz zapłaty, zaistniały nieprawidłowości przy stosowaniu przepisów o doręczeniach zastępczych. Należy do nich na przykład doręczenie przesyłki sądowej osobie nieuprawnionej czy podwójne awizowanie przesyłki pod nieodpowiednim adresem pozwanego. W efekcie sąd może przywrócić termin i uchylić klauzulę wykonalności. Umożliwia to ubieganie się o zwrot środków wyegzekwowanych w toku niesłusznie wszczętej egzekucji.
Sposobem na skuteczne obalenie tytułu wykonawczego jest skarga o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem sądu, która zmierza do obalenia orzeczenia w zakresie istoty sprawy. Prawidłowe wniesienie takiej skargi powoduje ponowne rozpatrzenie sprawy podczas postępowania przed sądem I instancji.
W powyższych przypadkach samo wzruszenie mocy nakazu zapłaty nie kończy sprawy egzekucji środków, ponieważ zasadność roszczenia wierzyciela jest ponownie rozpatrywana. Wyegzekwowane wcześniej środki pieniężne można odzyskać jedynie w przypadku wygrania sprawy przed sądem. W sytuacji gdy w kolejnym procesie sprawę przegramy, egzekucja będzie wszczęta na podstawie uzyskanego nowego tytułu wykonawczego.
W przypadku przegrania sprawy po jej ponownym rozpoznaniu przez sąd i uzyskaniu przez wierzyciela nowego tytułu wykonawczego egzekucja nie może być prowadzona w zakresie odzyskanych przez wierzyciela środków na podstawie uprzednio wszczętego postępowania egzekucyjnego. Taka korzyść uzyskana przez wierzyciela stanowi świadczenie nienależne, które uprawnia dłużnika do dochodzenia jego zwrotu.
W sytuacji kiedy z wystawieniem tytułu wykonawczego wiążą się poważne uchybienia istnieje możliwość wniesienia przez dłużnika powództwa opozycyjnego. Powództwo opozycyjne ma na celu podważenie zdarzeń, o które oparta została klauzula wykonalności. W przypadku uwzględnienia przez sąd takiego powództwa tytuł wykonawczy traci moc prawną, a to daje podstawę do odzyskania nienależnie pobranych kwot.
Jakie działania należy podjąć po uchyleniu klauzuli wykonalności?
Po skutecznym uchyleniu klauzuli wykonalności i umorzeniu niezasadnej egzekucji środków należy wezwać byłego wierzyciela do zwrotu kwot wyegzekwowanych na podstawie tytułu wykonawczego, który utracił moc w całości. Niestety wierzyciele nie zawsze, czy też rzadko, dobrowolnie zwracają niesłusznie wyegzekwowane środki. W takiej sytuacji aby odzyskać należne pieniądze trzeba wystąpić z powództwem o zwrot kwot wyegzekwowanych na podstawie wzruszonego tytułu wykonawczego.
Taki sposób postępowania, to jest powództwo o zwrot lub przywrócenie do stanu poprzedniego, zaleca Sąd Najwyższy w swoim orzeczeniu z dnia 29.04.1949 r. (sygn. akt Wa. C. 12/49, PiP 1950, nr 10, s. 156) w sytuacji, gdy sąd nadał klauzulę wykonalności swemu orzeczeniu w mylnym przekonaniu, że jest ono prawomocne, a dłużnik nie wniósł zażalenia na nadanie klauzuli lub mimo wniesienia zażalenia nie osiągnął skutku, ponieważ orzeczenie już zostało wykonane.